Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Türkiye’nin son dönemde dünyanın dört bir yanında yaşanan jeopolitik gerilimler karşısında kendi özgün yolunu geliştirdiğine dikkat çekerek buna ‘Türk yolu’ adını verdiğini söyledi. Bayraktar, “Hiçbir enerji kaynağını dışlamıyoruz” dedi. Son dönemde enerji kaynaklarını çeşitlendiren Türkiye, LNG anlaşmalarıyla doğal gaza alternatif ortaya koyarken, modüler nükleer reaktörlerle de daha kolay ve hızlı şekilde nükleer enerjiye ulaşılması hedefleniyor. Son dönemde küresel ticaret savaşlarıyla bir kez daha gündeme gelen nadir toprak elementleri (NTE) de Türkiye’nin önemli kaynakları arasında.
Bayraktar, Rusya Enerji Haftası nedeniyle Moskova’ya bir ziyaret gerçekleştirdi. “Küresel Enerji Piyasaları” forumunda bir konuşma yapan Bayraktar, güvenilir enerjiyi uygun maliyetle sağlamanın zorlaştığını, enerjide daha fazla belirsizlikle karşı karşıya olduklarına dikkat çekti.
‘Türk yolu diyorum’
Türkiye’nin bu jeopolitik ortamda kendi özgün yolunu geliştirdiğini vurgulayan Bayraktar, “Ben buna ‘Türk yolu’ diyorum. Amacımız enerji talebimizi karşılamak, ithalat bağımlılığımızı azaltmak ve yüzyılın ortalarına doğru karbon nötr bir ülke haline gelmek. Enerji politikamız da bu hedefler doğrultusunda şekilleniyor. Kapsayıcı ve uyum sağlayabilir bir yaklaşım benimsiyoruz. Hiçbir enerji kaynağını dışlamıyoruz. Her kaynağa ve her yakıta açık olmalıyız” ifadelerini kullandı.
Bayraktar, Türkiye’nin elektrik talebinin gelecek 30 yılda üç katına çıkacağını öngördüklerini, tüm kaynakları içeren kapsayıcı bir enerji politikası takip ettiklerini vurguladı. Her yıl Türkiye’de 8 ila 9 gigavat yenilenebilir enerji kapasitesinin devreye girdiğini, ayrıca Akkuyu’da da dört nükleer reaktör inşa edildiğini anımsatan Bayraktar, bununla yetinmeyeceklerini belirterek, en az 12 büyük ölçekli konvansiyonel reaktör ve yaklaşık 5 gigavatlık küçük modüler reaktör (SMR) inşa etmek gerektiğine vurgu yaptı.
Rosatom’dan işbirliği nişanı
Bayraktar’a Rusya Devlet Nükleer Enerji Kuruluşu Rosatom tarafından nükleer alandaki uluslararası işbirliği nişanı verildi. Rusya’daki temasları çerçevesinde Rosatom Genel Müdürü Aleksey Likhachev ile de görüşen Bayraktar, “Türkiye’nin enerji bağımsızlığında kritik bir rol üstlenen Akkuyu NGS’nin güncel durumunu konuştuk” dedi.
Gazda ‘Türk harmanı’
Doğal gaz ve petrol konusundaki çalışmalara da değinen Bayraktar, Türkiye artık doğal gaz ihracatçısı konuma geldiğini ifade etti. Bayraktar, “2028’e kadar Karadeniz’den 16 milyar metreküp gaz üretmeyi planlıyoruz. Ayrıca birçok uluslararası petrol ve gaz şirketiyle de işbirliği yapıyoruz. Pakistan’dan Libya’ya, Somali’den Irak’a ve Hazar Denizi’ne kadar birçok bölgede faaliyet yürütüyoruz. LNG tarafında da güçlü projelerimiz var” dedi. LNG’nin kendilerine büyük bir esneklik ve rekabet gücü kazandırdığına işaret eden Bayraktar, “Bu bol LNG kaynağı enerji karışımımıza dahil olduğunda piyasada daha rekabetçi fiyatlar göreceğiz. Vatandaşlarımıza uygun fiyatlı gaz sağlayabileceğiz. Ayrıca farklı ülkelerden gelen gazları harmanlayarak oluşturduğumuz ‘Türk harmanı’ modeliyle bu fazla gazı özellikle Güneydoğu Avrupa piyasalarına ihraç edebileceğiz ki bu bölgede gaza ciddi ihtiyaç var” değerlendirmesinde bulundu. Türkiye’nin Avrupa’nın enerji güvenliğinde kritik rol üstlendiğini belirten Bayraktar, “Özellikle Hazar Denizi’nden Avrupa’ya, hatta İtalya’ya kadar gaz taşıyan Trans-Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı (TANAP) projesi ve 2016’da İstanbul’da imzalanan TürkAkım anlaşması, Avrupa enerji güvenliğinde önemli bir rol oynuyor” açıklamasını yaptı.
Nükleerde modüler yol haritası
Türkiye, enerjide çok boyutlu kaynak politikası yürütüyor. ABD ile imzalanan nükleer enerji işbirliği anlaşmasıyla, küçük modüler nükleer reaktörlerin (SMR) yapımı gündemde olacak. SMR’ler, geleneksel nükleer reaktörlerin üretim kapasitesinin üçte birine karşılık gelen, birim başına 300 MW’a kadar kapasiteyle inşa edilebiliyor. Akkuyu’da Rusya tarafından inşa edilen ilk nükleer santralin faaliyete geçmesi için geri sayım sürerken, Sinop ve Trakya’da yapılması planlanan ikinci ve üçüncü nükleer santrallerle ilgili süreç devam ediyor.
Son dönemde küresel ticaret savaşlarıyla bir kez daha gündeme gelen NTE’ler de Türkiye’nin önemli kaynakları arasında. Eskişehir Beylikova’daki NTE tesisi, dünyanın tek yatakta en büyük ikinci rezervi konumunda yer alıyor. Irak-Türkiye Ham Petrol Boru Hattı’ndan petrol akışı da 2.5 yıl sonra yeniden başladı.
BOTAŞ, uluslararası enerji şirketi Mercuria ile 20 yılda toplam 70 milyar metreküplük LNG tedariki konusunda el sıkıştı. Anlaşma, 2026-2045 yıllarını kapsayacak. BOTAŞ ile bir başka enerji şirketi Woodside arasında uzun dönemli LNG ön anlaşması da imzalandı. Anlaşma ile taraflar, 2030 yılından itibaren 9 yıl süreyle yaklaşık 5.8 milyar metreküplük LNG’nin BOTAŞ’a tedarik edilmesini konusunda ön mutabakata vardı.
